Veel managers ervaren druk en stress omdat ze het gevoel hebben dat de organisatie uit balans is. Medewerkers voelen zich overbelast, processen lopen stroef en externe verwachtingen blijven groeien. Dat alles kan je als leider het vertrouwen ontnemen dat het nog goed komt.
Het balansmodel, ontwikkeld door mij en Allard de Ranitz, biedt een helder raamwerk om inzicht te krijgen in waar de spanning zit. Door de samenhang tussen verschillende aspecten van je organisatie te begrijpen, kun je niet alleen rust creëren, maar ook het vertrouwen herstellen dat verbetering mogelijk is.
Wanneer het vertrouwen wegvalt
Druk en stress ontstaan vaak doordat er geen duidelijkheid is over wat er speelt of hoe je als leider het tij kunt keren. Je raakt gevangen in dagelijkse brandjes blussen en verliest het overzicht.
Het balansmodel helpt je stap voor stap zicht te krijgen op de diepere oorzaken van disbalans. Het laat zien waar je kunt ingrijpen om verlichting te brengen en hoe je vertrouwen terugwint – zowel bij jezelf als bij je team.
Het balansmodel: een compleet beeld van je organisatie
Het balansmodel gebruikt twee belangrijke dimensies om de dynamiek in je organisatie te analyseren:
- Individueel vs. groep: Wat heeft een individu nodig (‘Wat vind ik belangrijk?’) versus wat het collectief waardeert (‘Wat vinden wij belangrijk?’).
- Binnenuit vs. buitenaf: Hoe voelt de organisatie intern (‘de binnenwereld’) en hoe presteert ze extern (‘de buitenwereld’).
Deze dimensies creëren vier kwadranten die samen inzicht geven in de balans – of disbalans – binnen je organisatie:
- Mens (ik): De behoeften, emoties en groei van individuele medewerkers.
- Cultuur (wij): De normen, waarden en communicatie binnen teams.
- Structuur (het): De processen, systemen en organisatie-inrichting.
- Omgeving (zij): Externe invloeden zoals markt, klanten en stakeholders.
Van disbalans naar vertrouwen
De kracht van het balansmodel zit in het inzicht dat elk kwadrant invloed heeft op de andere drie. Wanneer er spanning ontstaat in één gebied – bijvoorbeeld door externe druk vanuit de omgeving – kan dit de processen (structuur), samenwerking (cultuur) en zelfs de motivatie van medewerkers (mens) verstoren.
Het balansmodel helpt je om deze samenhangen te begrijpen en helderheid te krijgen over de oorzaken van de problemen. Dat inzicht zorgt voor rust en vertrouwen: je weet waar je moet beginnen om de balans te herstellen.
Hoe creëer je verlichting?
Met het balansmodel kun je gericht werken aan balansherstel. Hier zijn drie stappen om vertrouwen en verlichting te brengen:
- Zie waar de spanning zit: Gebruik de vier kwadranten om de oorzaak van problemen te vinden. Is het een extern probleem dat interne processen ontregelt? Of speelt er spanning tussen individuele en collectieve belangen?
- Breng focus aan: In plaats van alles tegelijk te willen oplossen, prioriteer je interventies. Waar kun je het snelst verlichting brengen?
- Herstel stap voor stap: Pak problemen in samenhang aan. Werk niet alleen aan systemen of structuren, maar zorg ook dat je aandacht hebt voor mensen en cultuur.
Herstel vertrouwen in je leiderschap
Het balansmodel biedt meer dan alleen inzicht; het herinnert je eraan dat elk probleem oplosbaar is als je de balans begrijpt. Het helpt je om stap voor stap duidelijkheid te creëren, prioriteiten te stellen en met hernieuwd vertrouwen de regie terug te nemen.
Door vertrouwen in je eigen leiderschap te herstellen, straal je dit ook uit naar je team. Samen werk je aan verlichting, zodat iedereen weer met energie en richting kan bijdragen.